ចម្លាក់ដាយណូស័រនៅអង្គរ នៅក្នុងចំណោមរូបចម្លាក់សត្វអច្ឆរិយ ឬសត្វចម្លែក ប្រកបដោយបារមីតេជៈ គួរឱ្យគោរពកោតខ្លាច ដែលខ្មែរសម័យអង្គរបានឆ្លាក់នៅលើជញ្ជាំងប្រាសាទក្នុងតំបន់អង្គរ ខេត្តសៀមរាប យើងសង្កេតឃើញមានសត្វ២ប្រភេទ មានរូបរាងដូចថនិកសត្វនាសម័យបុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ (មុន គ.ស.) ដែលគេហៅថាដាយណូស័រ ។ ចម្លាក់សត្វចម្លែក ទាំងនោះមាននៅប្រាសាទអង្គរវត្ត ប្រាសាទបាយ័ន និងប្រាសាទតាព្រហ្ម ។
សំឡេង ន. សទ្ទជាតិដែលមកប៉ះសោតប្បសាទឲ្យឮ, សូរសព្ទឬសម្ដីដែលលាន់ឮ : សំឡេងក្រអួន សំឡេងណែនធ្ងន់រំពង ។ សំឡេងក្រអៅ ឬ–ក្រឪ សំឡេងលាន់ឮវ៉ៅគ្រលួច ។ សំឡេងង៉េវ សំឡេងខ្សេវស្ដួចតូចឆ្មារ ។ សំឡេងស្អា សំឡេងគគ្រាតមិនស្អាត ។ល។ មិនមែន សំលេង ឬ សម្លេង ទេទាន!
គុណតម្លៃអក្សរសាស្ត្រខ្មែរ អក្សរសាស្ត្រខ្មែរ ជាអត្តសញ្ញាណជាតិដ៏សំខាន់មួយដែលបុព្វបុរសខ្មែរបានបន្សល់ទុកឱ្យកូន ចៅជំនាន់ក្រោយបានប្រើប្រាស់ថែរក្សា ហើយភាសាខ្មែរក៏មានទំនាក់ទំនងយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយនឹង ភាសាបាលីនិងសំស្ក្រឹតដែលជាភាសាក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនាប្រៀបដូចជា បងប្អូនបង្កើតដែរ ។
ការបូជាសព ដើម្បីស្វែងយល់ពីពិធីនេះ គប្បីត្រូវដឹងថា នាដើមសតវត្សរ៍ទី ១ នៃគ្រិស្តសករាជ ខ្មែរយើងបានទទួលឥទ្ធិពលនៃវប្បធម៌ក្លិង្គដែលមានព្រហ្មញ្ញសាសនា និងពុទ្ធសាសនាជាមូលដ្ឋាន ។ ដូច្នេះក្នុងបរិស្ថានវប្បធម៌សំស្ក្រឹត ជនជាតិខ្មែរយើងបានផ្លាស់ប្ដូរទម្រង់វប្បធម៌របស់ខ្លួនបន្តិចម្ដងៗ ពីពិធីកប់សពទៅពិធីបូជាសពដូចដែលបានកត់ត្រាទុកក្នុងកំណត់ហេតុចិននា សម័យបុរាណ ។
បុណ្យដារលាន កម្រងឯកសារស្តីពីបុណ្យដារលាន ចងក្រងដោយក្រសួងកសិកម្ម ក- សេចក្តីផ្តើម សម្រាប់ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលភាគច្រើនជាកសិករ ពួកគាត់តែងតែប្រកាន់យ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួនផងដែរនូវពិធីការព្រះពុទ្ធសាសនា ដោយជារៀងរាល់ឆ្នាំបាននាំគ្នាប្រារឰពិធីបុណ្យផ្សេងៗ ផ្អែកទៅតាមរដូវកាល ជំនឿ និងធនធានដែលពួកគាត់មាន ។ ជា រៀងរាល់ឆ្នាំ ប្រជាកសិករខ្មែរគ្រប់ភូមិ-ស្រុកទូទាំងប្រទេស ក្រោយពីបញ្ចប់ការច្រូតស្រូវ បោកបែនរួចរាល់ជាស្ថាពរហើយនោះ ចាស់ទុំក្នុងភូមិតែងតែងជជែកពិគ្រោះយោបល់គ្នា ដើម្បីលៃលកពេលវេលាសមស្របណាមួយដើម្បីអាចធ្វើបុណ្យដារលានបាន ។ ជារួមប្រពៃណីបុណ្យដារលាន ត្រូវបានពុទ្ធបរិស័ទទូទាំងប្រទេស ក៏ដូចជាមន្ត្រីរាជការគ្រប់ក្រសួង ស្ថាប័ន ជាពិសេសក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខា ប្រមាញ់និងនេសាទ តែងតែប្រារឰឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំ ក្នុងគោលបំណងរក្សានូវអត្តសញ្ញាណព្រលឹងជាតិខ្មែរ ឱ្យបានគង់វង្ស ក៏ដូចជាការបង្កឱកាសដល់កសិករឱ្យមានការជួបជុំញាតិមិត្តជិតឆ្ងាយ ដើម្បីចូលរួមផ្លាស់ប្តូរយោបល់គ្នា លើការងារបង្កបង្កើនផលឆ្នាំកន្លងមក និងជាពិសេសដើម្បីចូលរួមកម្សាន្តសប្បាយ បន្ទាប់ពីការចំណាយអស់នូវកម្លាំងកាយ កម្លាំងចិត្តគ្រប់បែបយ៉ាង ក្រោមកម្តៅព្រះអាទិត្យ និងភ្លៀងផ្គរ យ៉ាងប្តូរផ្តាច់អស់រយៈពេលមួយរដូវនៃការងារបង្កបង្កើនផលរបស់ខ្លួន កន្លងមក ។
ការបញ្ចុះសពនាសម័យបុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ តាមរយៈទិន្នន័យខាងបុរាណវិទ្យា យើងបានដឹងថា ពីសម័យថ្មរំលីងរហូតដល់ដើមសម័យប្រវត្តិសាស្ត្រ ការកប់សពគឺជាប្រពៃណី ដែលខ្មែរយើងបានប្រារព្ធប្រតិបត្តិជាទូទៅ មុនការបូជាសពដោយភ្លើង ដែលមានប្រភពចេញពីទ្រឹស្តី មនោគមវិជ្ជាសាសនាឥណ្ឌា ដែលមានលទ្ធិព្រហ្មញ្ញសាសនានិងព្រះពុទ្ធសាសនាជាមូលដ្ឋាន ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ការបូជាសពដោយភ្លើង ដោយយកកម្ទេចឆ្អឹង ឬអដ្ឋិធាតុដាក់ក្នុងកោដ្ឋ ឬចេតិយ គឺជាភស្តុតាងនៃការបញ្ចុះសពជាលើកទី២ ផងដែរ ។ នេះគឺជាអ្វីមួយ ដែលគេពុំបានឃើញមុនសម័យឥណ្ឌានីយកម្ម ក្នុងដែនដីគោកនៃភូមិភាគអាស៊ីអាគ្នេយ៍យើងនេះឡើយ ។
ពិធីចែចូវ ស្តីដណ្តឹង ភ្ជាប់ពាក្យក្នុងច្បាប់អាពាហ៍ពិពាហ៍ខ្មែរ ក- ការចែចូវ មាតាបិតាខាងកូនប្រុស កាលបើសម្គាល់ឃើញកូនស្រីនរណាម្នាក់គួរជាទីពេញចិត្ត ហើយចង់បានធ្វើជាអនាគតកូនប្រសារ ត្រូវពឹងពាក់អ្នកស្រឡាញ់ទុកចិត្តណាម្នាក់ (ហៅថាអ្នកផ្លូវ) ឱ្យចូលទៅស៊ើបមើលថា តើនាងកញ្ញានោះនៅទំនេរដែរឬទេ ? ការចែចូវត្រូវមានបីលើកគឺ៖ លើកទី១ អ្នកផ្លូវគ្រាន់តែចូលទៅសួរសុខទុក្ខតែដៃទទេ ។ លើកទី២ អ្នកផ្លូវចូលទៅតែដៃទទេទៀត ។ និយាយលេងពីនេះពីនោះ ។ គ្រាន់តែស្ទង់ចិត្តថ្លើមមាតាបិតាខាងកូនស្រី ។ លើកទី៣ បន្ទាប់ពីអ្នកផ្លូវគិតថាមានសង្ឃឹម លើកនេះត្រូវមានប្រដាប់កំដរដៃបន្តិចបន្តួចយកទៅជាមួយផង ដូចជា បារី ម្លូ ស្លា ដាក់ក្នុងពាន ។
កំណត់ហេតុពីនិមិត្តរូបនៃព្រះមេរុ និងការថ្វាយព្រះភ្លើងព្រះសពមហាវីរក្សត្រ ព្រះបាទ នរោត្តម សីហនុ ក្នុងសង្គមបុរាណការសាងសង់ព្រះមេរុ ឬព្រះមេន គឺជាព្រះរាជពិធីមួយដ៏សំខាន់សម្រាប់មហាក្សត្រខ្មែរ ថៃ និងឡាវ ។ ក្នុងជីវិតរបស់ម្ចាស់ជីវិត និងផែនដី (ស្ដេច) មានព្រឹត្ដិការណ៍តែពីរទេដែលសំខាន់ជាងគេបំផុត គឺពិធីរាជាភិសេក និងពិធីបុណ្យព្រះសព។ ការប្រកាន់នូវប្រពៃណីបរមបុរាណនេះ ត្រូវបានគេទទួលថាជាធាតុមួយចាំបាច់នៃរបបរាជានិយម ហេតុនេះហើយទើបយើងឃើញមានការសាងសង់ព្រះបរមមេរុ សម្រាប់តម្កល់ព្រះសព និងសម្រាប់ថ្វាយព្រះភ្លើង ព្រះបរមសព នៅពេលដែលអតីតព្រះមហាក្សត្រទ្រង់យាងសោយទិវង្គតដូច អតីតព្រះមហាក្សត្រខ្មែរព្រះបាទនរោត្ដម ទី១ នៅខែមករា ឆ្នាំ១៩០៦ និងព្រះបាទ ស៊ីសុវត្ថិ នៅខែមីនា ឆ្នាំ១៩២៨ ជាដើម។
គម្ពីរស្លឹករឹត ឬ សាស្ត្រាស្លឹករឹត គម្ពីរនេះកើតមាននៅប្រទេសកម្ពុជា អស់កាលយូរលង់ហើយ ។ តាំងពីមានព្រះពុទ្ធសាសនា ផ្សាយចូលមកដល់ប្រទេសកម្ពុជាកាលណា គេឃើញមានគម្ពីរស្លឹករឹត តាំងពីពេលនោះមក ។ ក្នុងសម័យដើមព្រះ ពុទ្ធវចនៈ ទាំងព្រះវិន័យ ព្រះអភិធម្ម ទាំងបាលី សម្រាយក្ដី ក្បួនហោរាស្ត្រ តម្រា សម្រាប់ទស្សន៍ទាយក្ដី ច្បាប់ផ្សេង ៗ សម្រាប់គ្រប់គ្រងប្រទេស មានច្បាប់ “ជ័យជេដ្ឋា” ជាដើម ក្ដី នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា សុទ្ធតែគេចារចុះលើស្លឹករឹត ឬក្រាំងទាំងអស់ ដោយគេនិយមថាជាថាវរវត្ថុជាប់រឹងមាំ តម្កល់ទុកបានយូរអង្វែង ។ ឯរបៀបដែលធ្វើស្លឹករឹតឱ្យបានចារជាអក្សរ កើតមានដូចតទៅនេះ ៖
សំឡេង ន. សទ្ទជាតិដែលមកប៉ះសោតប្បសាទឲ្យឮ, សូរសព្ទឬសម្ដី
គុណធម៌ខ្មែរ | ចែកជូនចំណេះដឹងជាភាសាជាតិ 
You must be logged in to post a comment.